Ik beschouw Burt Bacharach als één van de grootste componisten van mijn tijd. Zijn melodieën en arrangementen zijn onovertroffen en raken mijn muzikale hart iedere keer weer, hoe vaak ik ze ook hoor. Zijn liederen werden wat mij betreft het best gezongen door Dionne Warwick. Maar ook zijn filmmuziek, zoals bijvoorbeeld voor Butch Cassidy & The Sundance Kid (1969), is fenomenaal. Wat veel mensen niet weten is het tragische element in zijn leven, namelijk het autisme en de zelfdoding van zijn oudste dochter Nikki.
Bacharach was in 1965 getrouwd met actrice Angie Dickinson en in 1966 werd Lea Nikki geboren. Maar het was kantje boord, want ze arriveerde drie maanden te vroeg. Dat resulteerde in talrijke chronische gezondheidsklachten zoals visuele beperkingen en hypersensitiviteit en daarnaast veel emotionele problemen. Nikki was sociaal teruggetrokken en obsessief en had heftige aanvallen van frustratie en woede, maar daarnaast kon ze ook heel normaal functioneren en was ze buitengewoon intelligent en talentvol. Pas in 2000 werd Asperger bij haar geconstateerd, een aandoening die in de jaren 60 en 70 nog totaal onbekend was en waar men toentertijd niet goed mee om wist te gaan. Men dacht dat het alleen iets was voor zwaar gestoorde mensen en niet iets voor mensen met bijzondere talenten, zoals die bij Nikki ook sterk aanwezig waren.
De eerste 7 jaar weigerde Dickinson veel filmrollen om voor haar dochter te kunnen zorgen, terwijl haar man zich verstopte in zijn muziek. (*1) Ze hadden duidelijk verschillende gedachten over de verzorging van hun dochter, wat voor spanningen zorgde in hun huwelijk en uiteindelijk leidde tot hun scheiding in 1976. Bacharach vond dat Nikki best op eigen benen kon staan en vond de relatie van moeder en dochter te symbiotisch en toegefelijk. Onder zijn druk werd besloten Nikki onder te brengen in een psychiatrische kliniek, waar de artsen totaal geen kijk bleken te hebben op de ernst van haar problemen. Ze moest zo normaal mogelijk worden, waarmee de ernst van haar aandoening werd ontkend. Uiteindelijk verbleef ze in de kliniek van haar 16e tot haar 26e.
Het wegsturen was iets wat Nikki haar vader enorm kwalijk heeft genomen en waar hij nu achteraf grote spijt van heeft. Uiteindelijk ging ze geologie studeren aan de Lutherse Universiteit van Californië, maar door haar slechte zicht en haar sociale kwetsbaarheid kon ze daar geen werk in vinden. De laatste 10 jaar van haar leven ging ze steeds verder achteruit, ondanks de sterke band en het intensieve contact met haar moeder. Die vertelt over Nikki’s laatste Kerst waarop ze voor het eerst kon zingen: “On her last Christmas Eve we went to church services. Nikki had always wanted to sing like most people, but she really couldn’t, maybe because singing is so much about bringing out what’s inside you. It’s about letting people know how you feel and who you are, and Nikki had always been isolated from the outside world and so unable to get through. But that night Nikki just sang and sang. I could hardly hear her over everybody else, but when I looked at her, I smiled at how much gusto she had singing those Christmas songs. She was free and at peace at that point because she knew where she was going.” Vlak daarna, in 2007, maakte Nikki een einde aan haar uitzichtloze leven. Volgens een verklaring van haar vader en moeder, “She quietly and peacefully committed 
suicide to escape the ravages to her brain brought on by Asperger’s. She loved kitties, and earthquakes, glacial calving, meteor showers, science, blue skies and sunsets, and Tahiti. She was one of the most beautiful creatures created on this earth, and she is now in the white light, at peace.”
Bij haar geboorte had Bacharach een schitterende melodie geschreven voor zijn oudste dochter, die je hier kunt beluisteren. Het komt van zijn album Bacharach uit 1971. Maar er is ook een versie van Nikki met tekst, geschreven door zijn toenmalig kompaan, de tekstschrijver Hal David (1921-2012). Het is een lied dat ik jaren heb gezongen zonder te weten dat het over zijn dochter ging. Dat kwam omdat mijn toenmalig vriendin Monique heette en ik haar met dit lied mijn liefde kon verklaren. Hier hoor je de zeldzame vocale uitvoering van Nikki door Ed Ames (en zie je in beeld foto’s van Nikki, Bacharach, Dickinson & Ames.) De tekst vind ik schitterend. En hier de Bacharach versie met orkest, helaas niet live.
Nikki
Somewhere there is sunshine.
Somewhere days are warm.
Somewhere there’s a happy harbour,
far from the storm.
Out where the sun shines there is someone,
I’m meant to adore.
And I know the day I find her,
I’ll smile once more.
Nikki it’s you.
Nikki where can you be?
It’s you, no one but you for me.
I’ve been so lonely since you went away.
I won’t spend a happy day,
’til you’re back in my arms.
For every dream there is a dreamer.
And when dreams are gone.
For each wish another star shines.
to wish up on.
Take all my dreams and all my wishes.
Hold them in your heart.
Tell me soon we’ll be together,
never to part.
Nikki it’s you.
Nikki where can you be?
It’s you, no one but you for me.
I’ve been so lonely since you went away.
I won’t spend a happy day,
’til you’re back in my arms.
Don’t make me wait here in the shadows,
till my life is done.
I can’t live without the sunshine.
You are the sun.
Oh Nikki, it’s you.
Helaas is er geen live-versie van dit lied beschikbaar, en zoals je inmiddels weet wil de Songcatcher alleen maar live-muziek op zijn blog. Daarom deel ik hier een heerlijk filmfragment van een zeer bevlogen Bacharach aan het werk tijdens de opnames van de filmmuziek van Lost Horizon (1973), waarin hij het lied The World Is A Circle repeteert samen met een kinderkoor. De tekst van het lied is van Hal David en lijkt me heel toepasselijk met het verhaal van Nikki in gedachten. (*2)
NOTEN
*1 Hier vertelt Angie Dickinson uitgebreid het levensverhaal van haar dochter Nikki.
*2 Hier zie je het lied The World Is A Circle zoals dat in de film Lost Horizon te zien is.
The World Is A Circle
The World is a circle without a beginning,
and nobody knows where it really ends.
Everything depends on where you
are in the cirle that never begins.
Nobody knows where the circle ends.
And just because you think you’re small,
that doesn’t mean that you’re small at all.
And just the way a tiny branch is like a tree to a twig,
to someone else you are big.
The World is a circle without a beginning,
and nobody knows where it really ends.
Everything depends on where you
are in the cirle that’s spinning around.
Half of the time we are upside down.
And just because they say you’re weak,
that doesn’t mean you’ve a weak physique.
And even if they’re partly right,
at least they’re partially wrong.
To someone else you are strong.
And just because they say you’re slow,
that doesn’t mean that you’re slow, you know.
And even if you’re never first,
compared to someone who’s last.
They’re sure to think you are fast.
The World is a circle without a beginning,
and nobody knows where it really ends.
Everything depends on where you
are in the cirle that never begins.
Nobody knows where the circle ends.
The World is a circle that never begins.
Nobody knows where the circle ends.
