De beste zanger van dit moment is voor mij de Portugese singer/songwriter Antonio Zambujo. Toen ik onlangs zijn cover van het lied Valsinha zag en hoorde was ik enorm onder de indruk. Ik zat de hele tijd ademloos te luisteren en op het puntje van mijn stoel, vooral door de pauzes en stiltes die Zambujo durft te nemen, waardoor wat hij te zeggen heeft nog heftiger binnenkomt. Ongelofelijk wat een lef en wat een zangkunst! Op dat moment wist ik nog niet eens waar het lied over ging en wat de context ervan was. Nu ik dat wel weet, vind ik het des te indrukwekkender.

Valsinha werd namelijk in 1971 geschreven door de Braziliaanse dichter, componist, diplomaat en journalist Vinicius de Moraes (1913-1980) en de Braziliaanse singer/songwriter Chico Buarque. Het was toentertijd het hoogtepunt van de militaire dictatuur in Brazilië. Buarque was net terug van twee jaar (zelf)ballingschap in Italië, nadat hij gearresteerd was voor politieke activiteiten. Hij maakte zijn album Construcao (1971), waarop Valsinha voorkomt, als protest, met veel dubbelzinnigheden, versluiering en allegorieën. Het lied gaat over een echtpaar dat plotsklaps, na jaren van onuitgesproken onderdrukking, weer samen kan dansen en van het leven kan genieten. Hun geluk is zo groot dat het de hele stad aansteekt en voor verlichting zorgt. Hier zie je het origineel gezongen door Chico Buarque in 1971. Maar ik prefereer toch de weergaloze versie van Valsinha van Zambujo, dat hij zong tijdens een optreden in Coimbra van vorig jaar.

Valsinha 
Um dia ele chegou tão diferente
do seu jeito de sempre chegar.
Olhou-a dum jeito muito mais quente
do que sempre costumava olhar.
E não maldisse a vida tanto
quanto era seu jeito de sempre falar.
E nem deixou-a a só num canto,
para seu grande espanto convidou-a pra rodar.

Então ela se fez bonita
como há muito tempo não queria ousar.
Com seu vestido decotado
cheirando a guardado de tanto esperar.
Depois os dois deram-se os braços
como há muito tempo não se usava dar.
E cheios de ternura e graça
foram para a praça e começaram a se abraçar.

E lá dançaram tanta dança
que a vizinhana toda despertou.
E foi tanta felicidade
que toda a cidade enfim se iluminou.
E foram tantos beijos loucos
tantos gritos roucos como não se ouvia mais.
Que mundo compreendeu
e o dia amanheceu.
Em paz.

One day he arrived much different
from the way he always arrived.
He looked at her much more warmly
than he always looked at her.
And he didn’t curse life
as much as he always did.
And he didn’t even leave her
alone in a corner.
To her great astonishment
he invited her to go out.

So then she got all done up,
as she hadn’t dared to for so long.
With her décolleté dress
smelling of storage from waiting for so long.
And then the two gave each other their arms,
as they hadn’t given them for so long.
And full of tenderness and grace,
they went to the plaza, and began to embrace.

And there they danced so much dance,
that the whole neighborhood woke up.
And their happiness was so great,
that the entire city lit up.
And there were so many crazy kisses,
so many hoarse screams,
as weren’t heard anymore,
that the world understood
and the day broke in peace.